İnsan yaşamının süresi genetik, çevresel faktörler ve yaşam tarzındanetkilenir. 1900'lerde başlayan çevresel iyileştirmeler, yiyecek ve temiz sumevcudiyetindeki önemli gelişmeler, daha iyi barınma ve yaşam koşulları,bulaşıcı hastalıklara daha az maruz kalma ve tıbbi bakıma erişimdeki önemligelişmeler ortalama insan ömrünü önemli ölçüde uzattı. Bunlardan enönemlisi, bebek ölüm riskini azaltarak, çocuklukta hayatta kalma şansını arttırarak, enfeksiyon ve bulaşıcı hastalıklardan kaçınmak erken ölümleri
azaltan halk sağlığı ilerlemeleriydi.
Bilim insanları, uzun ve sağlıklı bir ömre neyin katkıda bulunduğunu
belirlemek için doksanlı ve yüzlü yaşlarındaki insanlar üzerinde çalışıyorlar.
Uzun ömürlü bireylerin arasında eğitim, gelir veya meslek açısından çok az ortak noktası olduğunu bulmuşlardır. Ancak ortak özellikleri yaşam tarzlarını yansıtıyor; çoğu sigara içmiyor, obezitesi yok ve stresle iyi başa çıkıyor.
Kadınların pozitif alışkanlıkları nedeniyle, bahsedilen bu yaşlı yetişkinlerin akranlarına göre yüksek tansiyon, kalp hastalığı, kanser ve diyabet gibi yaşa bağlı kronik hastalıklara yakalanma olasılığı daha düşük olduğu tespit edilmiştir.
Uzun ömürlü bireylerin birinci derece akrabalarının, akranlarına göre daha uzun süre sağlıklı kalma ve daha uzun bir ömre sahip olma olasılıkları daha yüksektir. Asırlık ebeveynlere sahip olan kişilerin, yaşlı yetişkinler arasında yaygın olan yaşa bağlı hastalıklara sahip olma olasılığı daha düşüktür. Asırlık kardeşlerin çocukları tipik olarak uzun ömürlüdür ve yaşa bağlı hastalıklar (yüksek tansiyon, kalp hastalığı, kanser veya tip 2 diyabet
gibi) geliştirirlerse, bu hastalıklar genel popülasyonda olduğundan daha geç ortaya çıkar.
Daha uzun yaşam süreleri ailelerde artma eğilimindedir, bu da
paylaşılan genetiğin, yaşam tarzının veya her ikisinin de uzun ömürlülüğü belirlemede önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
Martin GM, Bergman A, Barzilai N. Genetic determinants of human health span and life span:progress and new opportunities. PLoS Genet. 2007 Jul;3(7):e125. doi: 10.1371/journal.pgen.0030125. PMID: 17677003; PMCID: PMC1934400.
Sebastiani P, Solovieff N, Dewan AT, Walsh KM, Puca A, Hartley SW, Melissa E, Andersen S,Dworkis DA, Wilk JB, Myers RH, Steinberg MH, Montano M, Baldwin CT, Hoh J, Perls TT. Genetic signatures of exceptional longevity in humans. PLoS One. 2012;7(1):e29848. doi: 10.1371/journal.pone.0029848. Epub 2012 Jan 18. PMID: 22279548; PMCID: PMC3261167.
Wei M, Brandhorst S, Shelehchi M, Mirzaei H, Cheng CW, Budniak J, Groshen S, Mack WJ, GuenE, Di Biase S, Cohen P, Morgan TE, Dorff T, Hong K, Michalsen A, Laviano A, Longo VD. Fasting-mimicking diet and markers/risk factors for aging, diabetes, cancer, and cardiovascular disease.Sci Transl Med. 2017 Feb 15;9(377):eaai8700. doi: 10.1126/scitranslmed.aai8700. PMID:28202779; PMCID: PMC6816332.
Yorumlar